पेंच राष्ट्रीय उद्यान माहिती मराठी | Pench National Park Information in Marathi

Pench National Park Information in Marathi - पेंच राष्ट्रीय उद्यान हे भारतातील एक महत्त्वाचे वन्यजीव अभयारण्य असून ते मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्राच्या सीमाभागात वसलेले आहे. हे उद्यान सातपुडा पर्वतरांगांमध्ये वसले असून पेंच नदीच्या काठावर आहे. या नदीच्या नावावरूनच या उद्यानाचे नाव ठेवण्यात आले आहे. 1983 मध्ये मध्य प्रदेश सरकारने यास राष्ट्रीय उद्यानाचा दर्जा दिला आणि 1992 मध्ये भारताच्या 19 व्या व्याघ्र प्रकल्पाचा दर्जा मिळाला. हे उद्यान 292.83 चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळावर पसरलेले आहे आणि येथे समृद्ध जैवविविधता आढळते. या उद्यानात 1300 हून अधिक प्रकारच्या दुर्मिळ औषधी वनस्पती आणि 164 प्रजातींचे पक्षी आढळतात. जंगलातील निसर्ग सौंदर्य आणि वन्यजीवांच्या सहज वावरामुळे पेंच राष्ट्रीय उद्यान पर्यटकांना विशेष आकर्षित करते.

पेंच राष्ट्रीय उद्यानाचा इतिहास

पेंच राष्ट्रीय उद्यानाचा इतिहास फार जुना आहे. या जंगलाचा उल्लेख मुघल सम्राट अकबराच्या "ऐन-इ-अकबरी" या 16व्या शतकातील ऐतिहासिक ग्रंथातही आढळतो. 1977 मध्ये या जंगलाला अभयारण्य घोषित करण्यात आले, आणि 1983 मध्ये याला राष्ट्रीय उद्यानाचा दर्जा मिळाला. हे उद्यान 1993 मध्ये व्याघ्र प्रकल्प म्हणून घोषित करण्यात आले. कान्हा आणि बांधवगड सारख्या प्रसिद्ध राष्ट्रीय उद्यानांच्या तुलनेत पेंच राष्ट्रीय उद्यान हे अधिक चांगल्या परिस्थितीत आहे असे तज्ञांचे मत आहे.

पेंच राष्ट्रीय उद्यानातील वन्यजीव आणि वनस्पती

पेंच राष्ट्रीय उद्यानात वाघ, बिबटे, चितळ, काळवीट, सांबर, नीलगाय, कोल्हे, कोल्हाळ, रानडुक्कर, हायना, उडणारी गिलहरी, चारशिंगी, पोर्क्युपिन आणि अस्वले यांसारखे अनेक प्राणी आढळतात. तसेच येथे 1200 हून अधिक प्रकारच्या वनस्पती आणि 164 हून अधिक प्रकारचे स्थानिक तसेच स्थलांतरित पक्षीही आढळतात. या उद्यानामध्ये 10 प्रकारचे उभयचर, 33 प्रकारचे सस्तन प्राणी, 30 प्रकारचे सरपटणारे प्राणी आणि 50 प्रकारचे मासे सुद्धा आढळतात. या जैवविविधतेमुळे हे उद्यान पर्यावरणप्रेमी आणि वन्यजीव अभ्यासकांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे ठरते.

पेंच राष्ट्रीय उद्यानात कसे जावे?

पेंच राष्ट्रीय उद्यानाकडे जाण्यासाठी रस्ते, रेल्वे आणि हवाई मार्ग उपलब्ध आहेत. सर्वात जवळचे विमानतळ नागपूरमधील सोनेगाव विमानतळ आहे, जे उद्यानापासून 93 किलोमीटर अंतरावर आहे. रेल्वेने प्रवास करायचा असल्यास सिवनी हे सर्वात जवळचे रेल्वे स्थानक आहे, जे उद्यानापासून फक्त 30 किलोमीटर अंतरावर आहे. सिवनी जिल्हा मध्य प्रदेश आणि महाराष्ट्रातील सर्व प्रमुख शहरांशी चांगल्या प्रकारे जोडलेला आहे, त्यामुळे रस्त्यानेही येथे सहज पोहोचता येते.

पेंच राष्ट्रीय उद्यानाला भेट देण्यासाठी सर्वोत्तम काळ फेब्रुवारी ते जून महिन्याचा आहे. उद्यानात प्रवेश करण्यासाठी भारतीय पर्यटकांसाठी तिकीट 15 रुपये आणि विदेशी पर्यटकांसाठी 150 रुपये आहे.

पेंच राष्ट्रीय उद्यानाचे वैशिष्ट्ये:

• भारताचा 19 वा व्याघ्र प्रकल्प
• 292.83 चौरस किलोमीटर क्षेत्रफळावर विस्तारलेले
• वाघ, बिबटे, सांबर, नीलगाय यांसारख्या वन्यजीवांचे अधिवास
• 1300 हून अधिक प्रकारच्या औषधी वनस्पती आणि 164 प्रजातींचे पक्षी
• मुघल सम्राट अकबराच्या ऐतिहासिक दस्तऐवजात उल्लेख
• पेंच नदीमुळे उद्यानाच्या निसर्गसौंदर्यात भर

निष्कर्ष

पेंच राष्ट्रीय उद्यान हे भारतातील जैवविविधतेने समृद्ध असलेल्या वन्यजीव उद्यानांपैकी एक आहे. हे केवळ वाघांसाठी प्रसिद्ध नाही, तर येथे आढळणाऱ्या असंख्य प्राण्यांमुळे आणि निसर्गसौंदर्यामुळे पर्यटक आणि अभ्यासक यांना मोठ्या प्रमाणावर आकर्षित करते. येथे असलेली पेंच नदी, दाट जंगल, नैसर्गिक तलाव आणि वन्यजीवांचा मुक्त संचार यामुळे हे ठिकाण एक अद्भुत अनुभव देते. तसेच, पर्यावरण संतुलन आणि वन्यजीव संवर्धनाच्या दृष्टीनेही पेंच राष्ट्रीय उद्यानाचे महत्त्व अनन्यसाधारण आहे. जर तुम्ही कधी मध्य प्रदेश किंवा महाराष्ट्राच्या सीमाभागात असाल, तर पेंच राष्ट्रीय उद्यानाला नक्की भेट द्या आणि निसर्गाचा मनमुराद आनंद घ्या.

हे पण वाचा : भारतातील राष्ट्रीय उद्याने माहिती मराठी | National Parks of India Information in Marathi

मित्रांनो तुम्हाला पेंच राष्ट्रीय उद्यान माहिती मराठी | Pench National Park Information in Marathi ही पोस्ट कशी वाटली आम्हाला कमेंट करून नक्की कळवा. धन्यवाद